SPDIF Nedir
S/PDIF'i ilk farkedenler kanımca bilgisayar ile fazlaca hasır neşir olan kimselerdir. Lakin ben ilk S/PDIF arabirimini bağlantı yerini gordüğümde bilgisayarın içinde donanımsal bir sorunu gidermeye calışıyordum... Sene 2000 falandı. O sıralar bunu nette araştırıp ne olduğunu öğrendim ve bu aralar farkettim ki sene 2006 ve halen S/PDIF nedir ne işe yarar bilenlerin sayısı parmakla gösterilebilinecek kadar az. Bilenlerde bilgisayarda dijital ses arabirimi gibi gayet üstün körü bilgilere sahipler.
S/PDIF dijital ses transferinde standart olduğundan beri hemen hemen her dijital ses transferi gerektiren alette bulunan bir arabirimdir. Bu ister bilgisayar olsun, ister DVD Player olsun ister müzik klavyesi olsun, hatta video kameralarda bile vardır.
S/PDIF den dijital ses verilerini okuyabilmek için mutlaka dijital bir decodere sahip olmanız gerekmektedir. Bu decoder DTS, THX veya Dolby Digital sertifikalı hoparlör sistemlerinde ve/veya harici olarak satılan dijital ses çözümleyicilerinde bulunur. Ayrıca bu iş için satın alabileceğiniz bilgisayar ses kartlarında da bu çözümleme işlemini yerine getiren chipler kullanılmaktadır.
S/PDIF i basite indirgeyecek olursak, belli verileri kendince bir mantık çerçevesinde 1 ve 0 lar halinde çözümleyeciye göndermesi ve çözümleyicininde gelen verileri yorumlaması doğrultusunda hangi sessin hangi hoparlörden geleceğini tespit etmesi dahilinde sesi hopörlerlere transfer etmesi şeklinde çalışır. Bu 1 ve 0 verileri, herhangi bir oyunda veya DVD filminde hatta DVD müzik cdlerinde onceden kayıtlı şekilde elinize ulaşır. Yani gerçek zamanlı olarak 1 ve 0 lar yaratılarak bu seslerin aktarımı gerçekleştirilmiyor. Tabii bilgisayar oyunlarında bu olabilir ama elinizdeki DVD film ve DVD müziklerinde bu olay zaten DVD içinde yazılmış şekilde geliyor. Bu yüzden bir filmde aynı sesler aynı zamanda aynı hoparlöden gelebiliyorken oyunlarda yönettiğiniz şeyin ekrandaki pozisyonuna göre farklı hoparlörden gelebiliyor.
Nerelerde Kullanılıyor?
S/PDIF önceden de dediğim gibi dijital ses transferi gerektiren her aygıtta kullanılabilir. Örneğin bizim 99 senesinde aldığımız Pioneer MV-525 modelli DVD Playerımızda bile bulunmaktadır.
S/PDIF verileri iki farklı şekilde transfer edilebiliniyor. Bunlardan birincisi, bakır tel yardımı ile ikincisi ise optik kablolar ile... Sesin kusursuz aktarımı için optik S/PDIF çıkışı destekleyen aygıtlar kullanmanız ve aynı şekilde optik S/PDIF girişi destekleyen çözümleyiciler kullanmanız, neredeyse sıfıra yakın sessizlik dereceleri ile çok çok kaliteli sesler almanıza olanak sağlayabilir.
SP/DIF çıkışında herhangi bir çözümleme gerçekleşmeden sadece 1 ve 0 verilerinin aktarımı gerçekleştiğinden dolayı ve çözümleme işi ses kartınıza veya çözümleyici aygıtınıza bırakıldığından dolayı seste herhangi bir hısırtı veya parazit olasılığı yoktur.
Eğer bilgisayarınızın anakartında herhangi bir ses kartı entegre olarak geliyorsa, bu anakartınızın üzerindede buna bağlı olarak ayrılmış S/PDIF çıkış bağlantıları bulunabilir. Tabii bunun için ana kartınızın kitapçığına bakarak dijital ses çıkışını destekleyen bir ses kartı chipi kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeniz gerekmektedir.
Yukarıda anakart üzerinden spdıf çıkışları görülmektedir.
Tabii bu bağlantı ayakları ile birlikte makinenizin boş bir kart yuvasına monte edebilmeniz için ayriyeten verilen harici bağlantı aparatının olması gerekmektedir.(Yukarıda görülmektedir.)
Bu yukardakiler her zaman her anakartın veya ses kartının yanında gelmez. Bazı ses kartları veya ana kart bağlantılarının içinde bu çıkışlar veya girişler hali hazırda bulunmaktadır. Ayriyeten bir çaba sarfetmeniz gerekmez...
Örneğin ABIT IT7 anakartının arka ana kart bağlantılarının bulunduğu kısımda optik S/PDIF çıkışını resmin en solundaki yerde görebilirsiniz. (üst resimde)
Yukardaki resimde soketli S/PDIF giriş ve çıkış bağlantı yerlerini görebilirsiniz...
Bilgisayarın dısında S/PDIF in kullanıldığı dijital aygıtlarda bulunmaktadır. Bu aygıtlar profesyonel CD playerlar, Mini Discler, DVD Playerlar ve Ev Sinema sistemleri sadece bir kaç örnektir.
Bunların içinde daha sonra ayriyetten makele konusu yapmayı duşunduğum "Ev Sinema Sistemleri" konusuyla ilgili ufak bir geçiş yapacağım.
Bir çok kişi maalesef, S/PDIF konusundaki bilgisizliklerinden dolayı sahip oldukları aygıtlarda dijital giriş ve çıkışları kullanmaktan öte bakır bağlantı yollarını kullanmaktalar. Halbuki hem ses sistemleri hemde DVD player aygıtları S/PDIF giriş ve çıkışlarını desteklemektedir.
S/PDIF bağlantı kurulumu çok çok basittir. Sadece bir adet kablodan oluşur ve aygıtların desteklemesine göre bu kablo ya optik kablo yada bakır tel kablodur.
Bağlantısı gayet basittir. Hoparlör sisteminizin OPTIK S/PDIF IN kısmına bu kablonun bir ucunu diğer ucunada, ses çıkışının gerçekleştiği, yani DVD playerınızın veya Profesyonel CD playerınızın, OPTIK S/PDIF OUT kısmına kablonun diğer ucunu bağlamak. Burada hemen bir not düşmek istiyorum. Optik kablolar tel kablolar gibi kesilip ekleme yapılamaz. Bunlar özel üretim kablolardır ve hasar gördüklerinde işlevsizdirler yenisi ile değiştirmeniz gerekmektedir. Ayrıca bakır kablolarda da ek yapıldığında ciddi şekilde seste kalite kaybı olacaktır.
Yukarıda Sony DVP-NS575P DVD Player Dijital çıkış bağlantı yerleri görülmektedir.